Hoi, hoe hoog is jouw studieschuld?

Over de onzinnigheid en de grote economische risico’s van het ‘sociale’ leenstelsel.

 

Het ‘Hoi, hoe hoog is jouw studieschuld?’ zou zomaar de nieuwe openingszin kunnen worden op het liefdespad tijdens jong volwassenheid na invoering van het ‘sociaal’ leenstelsel.

Het terugbetalen van de lening is immers niet meer op naam; het inkomen van de partner wordt er ook in betrokken. De ‘partner’ kunnen ook de ouders zijn bij inwonen vanaf 27 jaar

 

Zoals het de beleidsmakers gewoon is, zijn er nogal wat effecten buiten beschouwing gelaten bij de berekening van de bezuiniging waarmee men 810 miljoen euro op jaarbasis denkt te kunnen besparen. Deze tekortkoming heeft alles van doen met een veel te summiere impactanalyse waarbij het gros der belangrijke variabelen ontbreekt.

 

De studentloanbubble

 

Beschreven als het grootste macro-economische risico voor een nieuwe crash in de Verenigde Staten. In 19 simpele statistieken http://www.zerohedge.com/news/2012-09-28/student-loan-bubble-19-simple-charts Google ook vooral even op ‘student loan bubble’ en lees hoe deze bubble tot dramatische hoogte is opgepompt en op het punt staat te knappen.

 

Nu zult u zeggen:’Ja, maar dat zijn de VS, ons ‘sociale’ leenstelsel gaat er natuurlijk heel anders uitzien!’ Prima, pakken we het Verenigd koninkrijk erbij.

In 2012 heeft de UK het systeem aangepast, waardoor het bijna identiek is aan het voorstel zoals het er nu in Nederland ligt. Terugbetalen is pas vanaf een bepaald inkomen, kan over een hele lange periode en wordt na 30 jaar vrij gescholden. De eerste rapporten van het Institute for fiscal studies laten bepaald geen rooskleurig beeld zien. http://www.ifs.org.uk/comms/r93.pdf en http://www.ifs.org.uk/comms/r94.pdf

 

Omdat nu al blijkt dat de UK overheid de verwachte besparing helemaal niet gaat halen, sterker nog; er zijn enorme risico’s, worden er alweer berekeningen gemaakt waarin wordt gekeken wat het extra opbrengt als er ingrepen worden gedaan als: Inkomensdrempel van start betalingen naar beneden brengen, de rente op de leningen fors omhoog gooien en de terugbetaaltermijn nog verder oprekken dan 30 jaar.

U voelt ‘em natuurlijk al aankomen, al snel na introductie zullen deze ingrepen ook in Nederland aan de orde komen.

 

Als overheid maak je je zeer risicovol afhankelijk van de financiële markten. De staat moet immers het geld voor de studentenleningen ook lenen; gaat het even wat minder met het land dan gaat de rente omhoog. Rupsjenooitgenoeg kan dan niet anders dan deze renteverhogingen weer op het bordje neerleggen bij de voormalige student. Totale onzekerheid is het gevolg. De eerste gevolgen hiervan vertalen zich in de UK al in een ongewenst effect dat er minder vrouwen gaan studeren.

Vrouwen verdienen minder in dezelfde baan en durven onder andere daardoor het risico  van de grote schuld minder snel te nemen.

In de UK heeft de overheid inmiddels toegegeven dat de verwachting is dat 45% van de leningen niet terugbetaald zal worden simpelweg omdat de schuldenaren het niet kunnen betalen. Uit het IFS rapport: ‘73 per cent of graduates will take so long to repay their debt they will qualify for it to be written off after 30 years – when most will be at least 51.’

 

De irrelevantie van het ‘enkel terugbetalen als je dit kunt’ argument.

 

Banken rekenen met 75% van de studentenlening schuld indien je aan komt kloppen voor een hypotheek. Prachtig dat je (initieel) vanaf een bepaald inkomen 4% vh bruto-inkomen gaat terugbetalen tegen een (nu nog) lage rente; banken hebben hier geen boodschap aan.

Aangezien een hoog inkomen er voor de overgrote meerderheid zeker niet inzit binnen de eerste 5 jaar van het werkzame leven, is een huis kopen natuurlijk uitgesloten.

Om nog maar te zwijgen over 2 afgestudeerden met een volle lening; de kans is aanzienlijk dat zij simpelweg tot zeker hun 50e niet zullen kwalificeren. Vergeet niet dat de kosten levensonderhoud en de belastingdruk nu al zo ontzettend hoog zijn in Nederland dat financiële ruimte voor weinigen is weggelegd.

 

Voormalige studenten zullen dus langer bij hun ouders wonen; is de student 27 jaar of ouder? Dan telt men het inkomen van de ouders gewoon bij de draagkrachtmeting op.

 

Afijn, u snapt dat een en ander nogal grote impact heeft op ruimtelijke ordening, maar ook op besteedbaar inkomen van de ouders van de voormalige inwonende student.

Beide factoren die in de geweldige rooskleurige berekening natuurlijk ook weer buiten beschouwing zijn gelaten.

 

‘Excellente’ studies alleen voor degenen met ouders met een ‘excellente’ beursinhoud

 

Er loopt een experiment waarbij collegegelden van studies die om de een of andere reden het predicaat ‘excellent’ hebben gekregen flink omhoog mogen.

In eerste instantie is tijdens het experiment gekozen voor maximaal twee maal het gewone collegegeld, maar zoals altijd zal na implementatie het collegegeld al snel oplopen.

U begrijpt wat dit met de hoogte van de terug te betalen lening zal doen; de student zonder rijke ouders zal minder snel geneigd zijn zich hiervoor in te schrijven waardoor het opleidingen worden niet voor de intellectuele elite, maar voor de financiële elite.

 

De perversiteit van het aanzetten tot schulden

 

Beweren dat het afschaffen van de basisbeurs geen gevolgen heeft voor de toegang van hoger onderwijs kan enkel als je het hebben van schulden volledig bagatelliseert.

Welk signaal gaat er uit van een overheid die jongvolwassenen aanpraat dat schulden hebben cool is want ach, later betaal je het gewoon weer af?

 

De Kasschuif

 

De verkoopbabbel bij het nieuwe leningenstelsel is dat het op het oog geen geld kost terwijl er toch een flinke kwaliteitsimpuls naar het hoger onderwijs gaat volgens de plannen.

Hoe dat kan? Want het is wel raar, kwaliteitsimpulsen, of het nou gaat om meer en betere collegezalen op de ene universiteit of meer studiebegeleiding op de andere, het kost allemaal geld.

 

De truc die onze politici uit de kast trekken heet "kasschuif". Het is eigenlijk een soort ultiem potverteren zonder er politieke verantwoordelijkheid voor te hoeven nemen.

Den Haag gaat namelijk aan de universiteiten vragen om het geld "voor te schieten". De universiteiten zouden barsten van het geld. Helaas, dit is niet meer zo.

De afgelopen jaren is er massaal geïnvesteerd in de capaciteitsuitbreiding omdat we een kenniseconomie moesten worden, daarnaast moesten ook de studierendementen omhoog; de potjes zijn leeg omdat dit ook allemaal voorgefinancierd was (een universiteit krijgt pas ACHTERAF het geld voor een afgestudeerde).

 

De universiteiten kunnen het spelletje van Den Haag niet eens spelen, en zelfs als ze het zouden kunnen is er geen onderwijsbestuurder die echt gelooft dat het geld dan over 12 tot 20 jaar echt terug zou komen. Dat is 3-5 kabinetten vanaf nu, een pennenstreek en de terugbetaalgarantie is het papier waard waarop de afspraak gemaakt was.

 

Tot slot

 

Het leenstelsel heeft negatieve effecten op de toegankelijkheid van hoger onderwijs, het stort jongvolwassenen zonder rijke ouders in grote schulden en onzekerheid over de hoogte daarvan met alle gevolgen van dien, de meerderheid zal de schuld niet kunnen afbetalen, het vormt een groot macro-economisch risico voor de centrale overheid en de verwachte besparing van 810 miljoen per jaar zal niet gehaald worden.

 

Indien je kosten wilt besparen en een kwaliteitsimpuls wilt geven aan onderwijs is het wellicht handig eerst eens te kijken naar de instroom en de wijze van financieren.

Intelligentie volgt gewoon een standaardnormale verdeling; iedereen begrijpt wat er met het niveau gebeurt als je per se 50% van je bevolking naar hoger onderwijs wilt hebben.

Kwaliteit zou het streven moeten zijn, geen kwantiteit.

 

Ten tweede gaat een aanzienlijk percentage (en groeiend) van het onderwijsbudget naar overhead. Kijkt u vooral even naar deze statistiek waarbij u van pure verbijstering de mond open zou moeten vallen http://img843.imageshack.us/img843/3833/onderwijsuitgaven199520.jpg

 

Prima dat je als partijen gewoon vindt dat onderwijs zelf betaald moet worden (we betalen immers nog niet genoeg belasting….), maar hang geen mooie praatjes op over kwaliteitsverbetering, gebruik de term ‘sociaal’ niet en beweer ook niet dat deze ingreep financieel noodzakelijk is; HET IS EEN KEUZE.