Europa: ‘Uw medisch dossier is van ons’

 

De afgelopen weken is er flinke discussie geweest over het EPD/LSP, infrastructuur die het mogelijk maakt informatie van een patiënt in systeem A op locatie A toegankelijk te maken voor een andere zorgverlener op locatie B. De Eerste kamer heeft dit plan unaniem verworpen in verband met zorgen over de privacy van patiënten en de veiligheid van de data.

Vervolgens hebben private bedrijven in de vorm van zorgverzekeraars gesteund door een aantal organisaties een zak geld meegekregen van het ministerie om het EPD alsnog te gaan implementeren.

Een passage in contracten van de grote verzekeraars met de zorgaanbieders impliceerde dwang en na oproer onder artsen is de gewraakte passage nu verwijderd.

We begonnen een onderzoek naar internationale EPD’s en vonden een opmerkelijke gelijkenis in dezelfde type systemen die bijna wereldwijd gepusht worden. Eergisteren hadden we de jackpot te pakken met het lokaliseren van EpSOS; een Europa breed EPD dat zich al in de testfase bevindt. EpSOS maakt het mogelijk alle patiëntendossiers EU breed op te halen.

 

 

EpSOS

 

U had er waarschijnlijk nog nooit van gehoord; wij in ieder geval niet, maar het formeel gedocumenteerde beslissingsproces gaat terug al naar 2003 van wat we konden vinden op het web.

Volgens Tiani, het bedrijf dat de software gebouwd heeft is de volgende stap ‘…de inter-connectie van medische gegevens tussen de EU en de VS zoals reeds gedemonstreerd tijdens congres HIMSS’11 in Orlando’ ¹.

Even een momentje om adem te halen. Vanuit de VS zijn dus straks uw medische gegevens in te zien. De VS het land onder de Patriot act.

EpSOS² wordt aan het EU publiek verkocht als een geweldige infrastructuur voor alle Europeanen die reizen die in het buitenland medische verzorging nodig hebben. Door in te loggen op een portal kan een arts op je vakantieadres in Griekenland jouw unieke rugnummer intikken daarmee wordt het systeem getriggerd om van alle aangesloten systemen uw informatie op te halen en te dumpen in een document in samenvattingsvorm of een document met al uw medicatie.

Klinkt fantastisch toch?

Laten we eens in wat basisaannames duiken.

 

Basisaannames

 

-       De kwaliteit van medische dienstverlening neemt toe door inter-operabiliteit van het medisch dossier

We zijn weken op zoek geweest naar een methodologisch verantwoord onderzoek dat deze premisse ondersteunt, helaas zonder resultaat. Het is gebaseerd op een vorm van ‘onderbuikgevoel’.

Het is heel goed mogelijk dat de verwachte voordelen worden teniet gedaan door drie andere effecten, namelijk standaardisatie, tunnel visie en zelfcensuur.

Om een inter-operabel system goed te laten werken zeker wanneer er een vertalingsslag gemaakt moet worden is rigoureuze standaardisatie van terminologie nodig; dit stript een medisch dossier van belangrijke context³.

De aanname dat de informatie in een systeem correct is, is een ander diagnostisch obstakel, het kan ertoe leiden dat een zorgverlener op locatie B te zwaar vertrouwt op de data en daardoor klakkeloos dezelfde mogelijke fouten overneemt.

Het laatste effect, zelfcensuur, zou weleens het ernstigste kunnen zijn. Privacy is een basisbehoefte. De gedachte dat mogelijk miljoenen andere zorgverleners bij uw medische data kunnen, zal er geheid toe leiden dat mensen wel twee keer nadenken voordat ze hun arts gaan vertellen bijvoorbeeld een drankprobleem te hebben.

De sociaal-maatschappelijke en medische gevolgen laten zich raden.

 

 

Wat is nu precies de rechtvaardiging voor een EU breed EPD, EpSOS?

 

Veruit de grootste groepen die mogelijk profijt zouden kunnen hebben van een dergelijk systeem zijn de chronisch zieken en de ouderen. Dit zijn nu juist de groepen die het minst reizen.

Waarom zou de EU met in haar kielzog een flinke industriële afvaardiging enorm veel geld steken in een project dat zo weinig gebruikt zou worden?

Om die vraag te beantwoorden moesten we dieper graven.

Wat we vonden was data mining, dus onder andere gebruik van alle data voor allerlei vormen van onderzoek, integratie met andere systemen, risico modellering, preventieve zorg en monitoring op allerlei niveaus.

Wat betreft risico modellering in de zorg is het wellicht nog interessant om op te merken dat er geen enkel bewijs is dat dergelijke modellen de zorg verbeteren of de kosten verlagen⁶.

Medische dossiers vertegenwoordigen een enorme economische waarde voor bijvoorbeeld de farmaceutische industrie maar ook als stuurdata om beleid op te baseren.

 

De Europese commissie zegt hierover zelf dat het bijzonder belangrijk is⁴ ‘..de benodigde datakwaliteit en consistentie te borgen om rigoureus gebruik van lange termijn en heterogene data voor publieke gezondheid, onderzoek en gezondheidsmanagement mogelijk te maken.’

Vergaande standaardisatie is daarvoor een dwingend noodzakelijke voorwaarde.

 

In het EpSOS systeem wordt gebruik gemaakt van SNOMED CT, wat tevens gepromoot wordt door de WHO en op weg is de algemeen geaccepteerde standaard te worden voor het registreren van medische data.

SNOMED CT ¹⁰ is zeer uitgebreide registratie software waarin werkelijk alles wat u u maakt geregistreerd kan worden. Registratie van ras, geloof, etniciteit, geschiedenis van voorouders, het hebben van een tatoo, seksuele voorkeur, maar ook allerlei gedragskenmerken met vanzelfsprekend gruwelijke stigmatiserings mogelijkheden.

 

De EU heeft een verordening voorbereid waarin iedereen een uniek EU identificatienummer krijgt, dat nummer wordt verbonden aan uw medisch dossier, maar ook bijvoorbeeld aan uw belastinggegevens. De gewone artsen kunnen waarschijnlijk hooguit uw identificatienummer invoeren en een samenvatting van uw medische gegevens zien, maar een ieder die wordt geautoriseerd op een ander niveau voor onderzoeksdoeleinden kan gerust een search doen op bijvoorbeeld alle homo’s met een tatoo tussen de 20 en 30 jaar of op alle joden…….

 

In een ander artikel van de Europese commissie⁵ worden de enorme voordelen die zij zien van het gebruiken van onze data ruimschoots uit de doeken gedaan.

 

 

Vertrouwelijkheid van medische gegevens

 

Een eerste voorbeeld van een EU breed project dat perfect past in de EpSOS en het eind markeert van de vertrouwelijkheid van medische data is het ‘ Actief en gezond oud worden’ project⁷.

 Van alle ouderen worden medische, sociale, financiële, culturele etc. data verzameld. De doelstellingen zijn kostenbesparing, het verlengen van het leven en winsten voor de industrie een boost geven.

In het plan worden denigrerende termen gebruikt over onze ouderen zoals ‘van lastpak naar toegevoegde waarde’ (!!) (from burden to asset).

Het stript ze van hun rechten op vertrouwelijkheid van gegevens waarbij een loophole wordt gebruikt uit artikel 14 van de EU directive met betrekking tot internationale patiëntrechten⁸.

 

Dit plan alsmede de plannen om fase 3 medisch onderzoek, zogenaamd laag risico onderzoek gemakkelijk te maken waardoor we in principe de rol van labrat krijgen toebedeeld, laten zien dat we er allerminst zeker van kunnen zijn dat onze gegevens niet misbruikt zullen worden.

Wie daadwerkelijk zoveel vertrouwen heeft in de EU en in overheden in zijn algemeenheid zou het artikel van Rick Falkvinge⁹ ‘De ‘ik heb niets te verbergen’ mantra’ eens heel goed moeten lezen.

Praktijkvoorbeelden te over bijvoorbeeld het feit dat het de politie nog geen 24 uur na introductie van de OV chipcard kostte om alle gegevens van mensen uit een bepaalde tram op te vragen als mogelijke verdachten van een delict.

Of het feit dat de VS Denemarken zo onder druk zette dat zij nu toegang hebben tot Denemarken’s DNA database.

Als klap op de vuurpeil zijn er meerdere Amerikaanse bedrijven betrokken bij EpSOS die natuurlijk onder de Patriot act vallen.

 

Zijn uw medische data veilig?

 

Nee. Hoewel het zichzelf toegang verschaffen door pak ‘em beet 20 miljoen zorgwerkers een digitaal spoor achterlaat, kun je dit niet vooraf blokkeren. U bent niet nodig om uw gegevens op te vragen. Uw identificatienummer is voldoende.

Inzage in uw dossier (nog niet geregeld) is eveneens een wassen neus, want SNOMED CT heeft een prachtige checkbox aan te klikken bij alle informatie: ‘niet in te zien voor de patiënt’.

 

Voor hackers is de aanzuigende werking van dergelijke infra natuurlijk enorm; er is dan ook een levendige chantage en verkoophandel van medische dossiers ontstaan. Alleen in de VS al zijn sinds 2009 21 miljoen dossiers gestolen.

 

Het grootste gevaar echter gaat onzes inziens uit van de autoriteiten zelf. Uit de naam van ‘goed voor de algemene gezondheid’ is het idee ontstaan dat big data een oplossing zijn voor alles, terwijl hiervoor geen enkel bewijs is.

Het plan met onze ouderen is weerzinwekkende betutteling en schending van hun rechten zonder dat er ook maar enkel bewijs is voor de toegevoegde waarde van deze Big Brother monitoring.

Dat uw gegevens geanonimiseerd gebruikt kunnen gaan worden heeft weinig zin als in het systeem eveneens uw unieke ID vermeld staat. Afschermen is slechts een kleine technicaliteit die gemakkelijk te overrulen is.

 

Er is an sich niets mis met het meewerken aan onderzoek en het verzamelen van gegevens voor verwerking, maar doe dit kleinschalig en draag vervolgens bijvoorbeeld de gegevens over aan een ander systeem door herinvoer. Ja, dit kost extra werk, maar geeft wel de enige echte garantie dat er niet op grote schaal gegevens over personen verzameld kunnen worden.

 

 

 

Slotwoord

 

Technologie is niet de oplossing voor alles; het is een hulpmiddel dat niet overal even geschikt voor is.

Veruit de meeste medische verzorging wordt gegeven binnen een straal van 25 kilometer van het huis van de patiënt. Er is geen rechtvaardiging vanuit patiënt oogpunt voor een nationaal, EU breed, laat staan een globaal interoperabel systeem.

Patiënten die reizen, kunnen heel gemakkelijk een medisch paspoort bij zich dragen.

Er is geen rechtvaardiging voor big data en een bijna totale controle van de EU volkeren voor het gebruik van allerlei risico- en voorspellende modellen met het crossmatchen van onze data.

Het verbeteren van de zorg begint met goede opleidingen van de zorgaanbieders in plaats van onderwijs te vernietigen door extreme bezuinigingsmaatregelen.

Het begint ook met het wegnemen van allerlei barrières bijvoorbeeld in ruimtelijke ordening die het onmogelijk maken zelf voor je ouders te zorgen.

Als de industrie, medische wereld of overheden stuurdata nodig hebben, kunnen ze ons dat vragen waarbij we zouden moeten kunnen inloggen op anonieme wijze om bevindingen door te geven.

Natuurlijk kan E-health potentiële voordelen opleveren, maar alles staat en valt met de schaal.

Je zou een regionaal EPD kunnen overwegen met losse infra, maximaal 200.000 patiënten, Open source, gebouwd door de medische, burgers en IT community en zeker niet met een bijdrage van bedrijven die onder de Patriot act vallen.

Mensen vertrouwen grote systemen niet waaruit uitzonderlijk veel data te verkrijgen zijn en ze hebben gelijk. Het is geen Godwin, maar bikkelharde realiteit dat iemand zijn vingers zou hebben afgelikt bij de mogelijkheden van dit systeem.

 

 

Literature

1.)     http://www.tiani-spirit.com/us/solutions.php

2.)     http://www.epsos.eu/

3.)     http://www.huffingtonpost.com/janet-dillione/electronic-medical-records_b_872343.html

4.)     http://www.calliope-network.eu/Portals/11/03_Thun_TerminologyManagement%20%5BCompatibility%20Mode%5D.pdf

5.)     http://www.ehealth-for-safety.org/news/documents/eHealth-safety-report-final.pdf

6.)     http://prognosismethods.cochrane.org/sites/prognosismethods.cochrane.org/files/uploads/2012,%20Moons%20et%20al,%20overview%20risk%20prediction%20modeling%20part%202%20Heart.pdf

7.)     http://ec.europa.eu/research/innovation-union/pdf/active-healthy-ageing/presentation.pdf#view=fit&pagemode=none

8.)     http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2011:088:0045:0065:EN:PDF

9.)     http://meedogenloos.nl/2012/11/21/de-ik-heb-niets-te-verbergen-mantra-dna-database/

10.)      http://bioportal.bioontology.org/ontologies/46896/?p=terms&conceptid=307824009